Πιστεύεις ότι ο σύντροφός σου είναι ο ιδανικός για σένα; Ότι έχεις βρει το άλλο σου μισό και ότι δεν μπορείς να φανταστείς κανέναν άλλο στο πλευρό σου πέρα απ’ αυτόν;Υπάρχουν τρεις πιθανές εξηγήσεις: α) ότι στο μυαλό σου επικρατεί μια γλυκιά εξιδανίκευση, β) ότι είσαι αφελής και η σχέση σου οδεύει προς την καταστροφή ή γ) ότι πλανάσαι πλάνην οικτρά.Εάν πριν από μερικά χρόνια ζητούσες από συμβούλους ζευγαριών να απαντήσουν αντί για εσένα στην ερώτηση αυτή, θα απαντούσαν ομόφωνα το β. Η εξιδανίκευση του συντρόφου ήταν ανέκαθεν κατακριτέα, καθώς θεωρείται πως μακροπρόθεσμα θα οδηγήσει σίγουρα στην απογοήτευση και κατ’ επέκταση στο χωρισμό.Ωστόσο, μια νέα «σχολή» ειδικών υποστηρίζει ότι η εξιδανίκευση του συντρόφου μάς κάνει πιο ευτυχισμένους στη σχέση μας, καθώς συνεπάγεται ότι καθένας εκ των δύο συντρόφων έχει περισσότερα κίνητρα να γίνεται συνεχώς καλύτερος και να συμπεριφέρεται καλά, άρα είναι πιο πιθανό να γίνει τελικά ο «ιδανικός» σύντροφος.Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά στην πράξη… Εάν αγνοούμε συστηματικά τα λάθη και τα ελαττώματα του συντρόφου μας, τα αποτελέσματα θα είναι κάθε άλλο παρά θετικά. Άλλο να πούμε «Ο σύντροφός μου είναι τέλειος» και άλλο «Ο σύντροφός μου είναι ο ιδανικός για μένα», αφού δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι κανείς δεν είναι τέλειος!Τι σημαίνει αυτό; Ότι ακόμη και η έννοια της εξιδανίκευσης δεν είναι απόλυτη, αλλά έχει διαφορετικές εκφάνσεις.Η «υγιής εξιδανίκευση» έχει αποτελέσει κεντρικό θέμα αρκετών επιστημονικών μελετών. Μία εξ αυτών πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη. Οι ερευνητές παρακολούθησαν 222 ζευγάρια που επρόκειτο να παντρευτούν και τους ζήτησαν να απαντούν σε κάποιες ερωτήσεις για τον εαυτό τους, το σύντροφό τους και τη σχέση τους κάθε έξι μήνες για τρία χρόνια.Οι απαντήσεις των συμμετεχόντων υπέδειξαν ότι τα άτομα που δήλωσαν ότι ο σύντροφός τους είναι ο ιδανικός ήταν πολύ πιο ευτυχισμένα στη σχέση τους από όσους αντιμετώπιζαν πιο ρεαλιστικά τα ελαττώματα του συντρόφου τους.Προκειμένου να εξετάσουν οι ερευνητές πόσο ρεαλιστικά ή εξιδανικευμένα έβλεπαν οι συμμετέχοντες το σύντροφό τους, τα ζευγάρια πέρασαν από τρία τεστ: Πρώτα, βαθμολόγησαν τα προτερήματα που θεωρούν ότι θα έπρεπε να έχει ο ιδανικός σύντροφος, μετά βαθμολόγησαν τα προτερήματα που πιστεύουν ότι έχει ο δικός τους σύντροφος και, τέλος, ποια προτερήματα θεωρούν ότι έχουν οι ίδιοι.Από τις απαντήσεις στα τρία τεστ, οι ερευνητές κατάφεραν να σχηματίσουν μια σαφή εικόνα για το κατά πόσο οι συμμετέχοντες εξιδανικεύουν το σύντροφό τους ή όχι. Αποδείχθηκε πως οι συμμετέχοντες που είχαν δηλώσει πιο ευτυχισμένοι στη σχέση τους έμοιαζαν πεπεισμένοι ότι ο σύντροφός τους είναι ο ιδανικός γι’ αυτούς. Δεν φάνηκε να έχει καμία σημασία εάν ο σύντροφος πράγματι ανταποκρίνεται στις προσδοκίες αυτές, αρκούσε απλώς ο σύντροφος να πιστεύει ότι είναι ιδανικός!Αυτό που εντυπωσίασε ακόμη περισσότερο τους ερευνητές ήταν το εύρημα ότι τα ζευγάρια που έχουν τάσεις εξιδανίκευσης είναι «προστατευμένα» από την πτώση στα επίπεδα ικανοποίησης από τη σχέση που επέρχεται σχεδόν πάντα με το πέρασμα του χρόνου.Παρατηρήθηκε σημαντική πτώση στα επίπεδα ικανοποίησης σε διάστημα τριών ετών για τα ζευγάρια που αντιμετώπιζαν τη σχέση τους πιο ρεαλιστικά, όμως τα ζευγάρια με τάσεις εξιδανίκευσης φάνηκε να έχουν «ανοσία» σε αυτήν την αρνητική εξέλιξη.Σύμφωνα με την ειδικό σε θέματα σχέσεων Τρέισι Κοξ, υπάρχουν μερικοί αρκετά προφανείς λόγοι που συναινούν υπέρ της τακτικής της εξιδανίκευσης. Για παράδειγμα, οι δύο σύντροφοι είναι πιο ευγενικοί, πιο επιεικείς, πιο υποστηρικτικοί και λιγότερο επικριτικοί εάν αντιμετωπίζουν με θετική διάθεση ο ένας τον άλλο.Επίσης, οι δύο σύντροφοι προσπαθούν περισσότερο να γίνονται καλύτεροι, άρα και η σχέση γίνεται με τον καιρό καλύτερη.Βέβαια, η τακτική της εξιδανίκευσης δεν «λειτουργεί» εάν υπάρχουν εμφανή προβλήματα στη σχέση. Σχετική μελέτη που εκπονήθηκε στις ΗΠΑ και περιελάμβανε 135 νιόπαντρα ζευγάρια έδειξε ότι οι μεγάλες προσδοκίες συνδέονται με αυξημένη ικανοποίηση στο γάμο μόνο εάν η σχέση είναι δυνατή και έχει σταθερές βάσεις.